TEMAT:

Przeglądając stare mapy Śląska z XV i XVI wieku, jak również późniejsze, natrafiłem na różne nazywanie naszego miasta.
Jak wskazuje Wiki za prawidłowe uznaje się:
z łaciny (w średniowieczu): BITOM, BITHOMIA, BYTHOMIA, BITUM, BETHANIA
z litewskiego (w okresie Unii Polsko-Litewskiej): BITOMA
z węgierskiego (pod panowaniem Habsburgów): BITONY
z niemieckiego: BEUTHEN, OBERBEUTHN, AEBERBEUTHN
ze śląskiego obecnie: BYTŌM, BYTŌŃ
ze śląskiego przed II WŚ: AEBERBEUTHN, BEUTHN

Natomiast najprawdopodobniej błędami w procesie kopiowania map można określić nazwy:
BEUTTEN - mapa w jezyku łacińskim z 1570r., nazwa mapy: Silesiae typus, Theatrum orbis terrarum; wydawca Abraham Ortelius, Antwerpia
link: umedia.lib.umn.edu/item/p16022coll251:5310
BEUTTEN - mapa w języku niemieckim z 1580r, nazwa mapy: Silesia Schlesien, Itinerarium orbis Christiani; wydawca nieznany
link: umedia.lib.umn.edu/item/p16022coll251:6070
BENTHEN - mapa w języku niemieckim z 1810r., nazwa mapy: A general atlas done by Frances Bowen under the care of her sister Eliza in the year 1810.; wydawca nieznany
link: www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/...EY~8~1~29518~1130562
BEUTN- mapa w języku niemieckim z 1677r., nazwa mapy: Europaelsch-Geographlsche Spiel-charte (with) Catholischer Raphael/ Das 1st: Cathollsches Rels-Bet-Buchlein; wydawca Johann Hoffmann
link: www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/...~8~1~353735~90120860

Ciekawostka 1: co najmniej kilka map z XV i XVI wieku (w tym w jezyku niemieckim) zawiera nazwę BYTOM w obecnie używanej (polskiej) formie. Przykład z 1585r. Polonia Et Silesia. Per Gerardum Mercatorem Cum privilegio. link: www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/...~8~1~334761~90102646

Ciekawostka 2: z formy nazwy BYTOM wnosimy, że jest to rodzaj męski, jednak w języku czeskim jest to forma żeńska, co prawdopodobnie wynika z tego, że w okresie gdy miasto znajdowało się w podległości Korony Czeskiej używano języka łacińskiego w piśmiennictwie a co za tym idzie określeń: Bithomia, Bythomia lub Bethania a w okresie Unii Polsko-Litewskiej nazwy litewskiej: Bitoma.

Urzekła mnie nazwa Bethania.
Z ciekawości przeglądałem mapę z ostatniego linku, tam gdzie występuje nazwa Bytom.
Mislowitz to pewnie Mysłowice, ale sąsiednie Miclowitz? Pierwsze skojarzenie z Michałkowicami, ale czy słusznie?
Sora to Żory?
Zaciekawiło mnie w jaki sposób wtedy tworzono mapy, w oparciu o jakie dane, bo zwróciłem uwagę na błędne (z całą pewnością nie to jedno, ale to akurat dobrze znam) położenie Cieszyna względem Skoczowa. W ogóle można odnieść wrażenie, że przez te kilkaset lat Ziemia bardzo "spuchła", a w tamtych czasach wszędzie było bliżej.

To tak trochę żartobliwie, ale w ogóle szacunek za Twoje zainteresowanie i pasję.

Bogin napisał:

..., ale w ogóle szacunek za Twoje zainteresowanie i pasję.

Dziękuję ... aż się zaczerwieniłem

Jak chcesz trochę więcej porozkminiać to proponuję łacińską mapę Śląska z 1545r. - Slesiae Descriptio XV Nova Tabula z atlasu GEOGRAPHIA VNIVERSALIS,VETUS ET NOVA,COMPLEDCTENS CLAVDII PTOLEMAEI - cały atlas jest bardzo ciekawy (pod linkiem: www.historicmapworks.com/Atlas/OL/107331 ), bo został wydany zaledwie 2 lata po dziele Mikołaja Kopernika, więc mapy najprawdopodobniej pochodzą z wcześniejszego okresu. Np. na mapie Polski Olsztyn jest po drodze z Krakowa do Opola :)

W każdym razie na mapie Śląska (pod linkiem: www.raremaps.com/gallery/detail/75727/si...-nova-tabula-munster), w prawym górnym rogu odnajdujemy GLEYWITZ - najprawdopodobniej Gliwice a mapa kończy się na źródle Olzy, więc Bytomia tam nie odnajdziemy. Przy czym północ mamy po prawej stronie mapy a wschód u góry mapy.

Dokładnie, szacunek za pasję i bardzo wartościowe posty historyczne - jakże brakuje tego forum sprzed lat, gdzie się zaczytywało w ciekawostkach bogato zdobionych mapami, zdjęciami i skanami pocztówek.

Po latach wiele linków wygasło lub przepadło - a szkoda, bo chętnie bym taką np. mapę dawnych szybów górniczych w Bytomiu i okolicach naniesionych na współczesną mapę miasta zobaczył. Jakże tam było jaskrawie widoczne jak dość bliskie okolice ścisłego centrum Bytomia były podkopywane przez wieki, jeszcze zanim za PRL-u zaczęto na jeszcze większą skalę centrum podkopywać.

W ogóle naniesienie dawnych nazw miejscowych na obecną mapę Bytomia to byłby hit, ale mniejsza.

1585r. Polonia Et Silesia, jak to dawne mapy, nie jest po prostu jakoś super dokładna, lokalizacje są poprzesuwane - bo jakież to góry między Bytomiem a (Starymi) Tarnowicami, które to są zresztą dość daleko są od naszego grodu?

"Olsztyn jest po drodze z Krakowa do Opola" - a to nie chodzi o potężną warownie w Olsztynie koło Częstochowy, na Jurze? Dzisiaj też trasa PKP z Krakowa do Wrocławia przez Częstochowę leci

www.historicmapworks.com/Atlas/OL/107331 - nie działa bezpośrednio link.

Silesiae Typus Descriptus et editus Martino Heilwig Neissense, et Nobili viro Nicolao Rhedinger dedicatus Anno 1561

BEUTTEN
www.raremaps.com/gallery/detail/61647/si...ig-neissens-ortelius

Sporo omawianych i innych map Śląska znaleźć można także w Internet Archive:

archive.org/search?query=silesiae
archive.org/search?query=silesia

oraz w Polonie:

polona.pl/sets?searchCategory=objectSets...siae©right=false
polona.pl/sets?searchCategory=objectSets...esia©right=false

aczkolwiek przy próbie pobrania pliku w wysokiej rozdzielczości może się pojawić plik JP2 (JPEG2000), który się nie w każdym programie foto otworzy.

Dodatkowy link do Polonia et Silesia. [Mapa] Per Gerardum Marcatorem:

www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/20261811

Baron napisał:

Dokładnie, szacunek za pasję i bardzo wartościowe posty historyczne - jakże brakuje tego forum sprzed lat, gdzie się zaczytywało w ciekawostkach bogato zdobionych mapami, zdjęciami i skanami pocztówek.

Po latach wiele linków wygasło lub przepadło - a szkoda, bo chętnie bym taką np. mapę dawnych szybów górniczych w Bytomiu i okolicach naniesionych na współczesną mapę miasta zobaczył. Jakże tam było jaskrawie widoczne jak dość bliskie okolice ścisłego centrum Bytomia były podkopywane przez wieki, jeszcze zanim za PRL-u zaczęto na jeszcze większą skalę centrum podkopywać.

W ogóle naniesienie dawnych nazw miejscowych na obecną mapę Bytomia to byłby hit, ale mniejsza.

1585r. Polonia Et Silesia, jak to dawne mapy, nie jest po prostu jakoś super dokładna, lokalizacje są poprzesuwane - bo jakież to góry między Bytomiem a (Starymi) Tarnowicami, które to są zresztą dość daleko są od naszego grodu?

"Olsztyn jest po drodze z Krakowa do Opola" - a to nie chodzi o potężną warownie w Olsztynie koło Częstochowy, na Jurze? Dzisiaj też trasa PKP z Krakowa do Wrocławia przez Częstochowę leci

www.historicmapworks.com/Atlas/OL/107331 - nie działa bezpośrednio link.

Odświeżyłem temat "Mapy Bytomia i okolic", powinno Cię zainteresować:

forum.bytomski.pl/historia-miasta-i-zaby...a-i-okolic?start=135